Skoro petnaest godina vlasti ali i stanovnici prištinskog naselja Dardanije vode polemiku da li treba izgraditi džamiju ili ne! Za jedne je navodno sporno što džamiju finansiraju i grade Islamska Zajednica Turske u Osmanskom stilu. Za druge, dio stanovnika naselja Dardanije, sporna je sama džamija jer navodno žele igrališta i obdaništa za djecu i da im je džamija suvišna. Navode i da im nije potrebno da ih ujutru plaši glas mujezina koji bi budio djecu i plašio ih. Za neke treče upitna je zemlja na kojoj će se graditi džamija.
Nažalost veliki je i broj vjernika u tom prištinskom naselju koji vape za jednom takvom džamijom, ali njihov glas se i ponajmenje čuje.
Petnaest godina se vodila polemika oko same izgradnje džamije, prije dvije godine je krenula izgradnja, a u trenutku pisanja ovoe vijesti ni na jednom portalu na Kosovu nisam uspio naći tekst da li je džamija završena ili nije!?
Historijat problema izgradnje centralne džamije u Prištini
Tenzije oko nove džamije u Prištini
Generalno postoji saglasnost da je Prištini potrebna centralna gradska džamija, ali bojazan zbog uticaja Turske izaziva polemiku.
Prištini je potrebna nova džamija, ali pokušaji Turske da se investicijama i podrškom dodvori Kosovu izazivaju zabrinutost, piše britanski „Gardijan”.
Prošlo je šest godina otkako su islamski lideri i zvaničnici kosovske vlade položili kamen temeljac nove centralne džamije u Prištini, kamenu ploču skrivenu ispod korova na parkingu. Na ploči su ispisane prijetnje smrću glavnom kosovskom muftiji i poruka „Bez turskih džamija, ili će biti krvi”.
„Gardijan” navodi da se otvorila polemika oko dizajna, uključujući odbacivanje planova koje su izradili uvaženi arhitekti, među kojima Zaha Hadid, u korist glomazne kopije bezbroj džamija u otomanskom stilu.
Međutim, sada izgleda da će dio grada Dardanija konačno dobiti svoju novu džamiju, koja je poklon Turske Kosovu, a gradnja bi trebalo da počne na proljeće.
Neki vodeći muslimaski vjerski poglavari na Kosovu kažu da desetine džamija koje su uništene još nisu obnovljene, navodi britanski dnevnik.
„U Evropi nemaju jedno selo bez crkve, a ovdje na Kosovu ima najmanje 50 sela bez džamije”, kaže glavni muftija Naim Ternava. Tokom islamskih praznika, dešava se da ne mogu svi vjernici da stanu u Carsku džamiju izgrađenu 1461. godine. Ternava je zatečen užarenom raspravom oko nove džamije, jer smatra da je to praktična potreba, „za obožavanje Boga, i ništa drugo”.
„Gardijan” ističe da se Kosovo još bori za svoje mjesto u nemirnom dijelu Evrope usljed loših ekonomskih izgleda. „Ovoj mladoj državi je potrebno što više prijatelja, a Turska, koja čvrsto zagovara njeno međunarodno priznanje i eventualno članstvo u NATO i EU, je jedan od udvarača.”
U članku se podsjeća da je turski predsjednik Redžep Tajip Erdogan 2013. godine, prilikom posjete Kosovu poručio: „Turska je Kosovo, Kosovo je Turska”.
Te riječi odzvanjaju u Turskoj, čija se nametljiva spoljna politika karakteriše kao „neo-otomanizam”, dodaje „Gardijan”.
Kada je nekadašnji gradonačelnik Prištine Isa Mustafa položio kamen temeljac za novu džamiju, lokalna samouprava je već bila donirala zemljište. Mustafa je postao premijer Kosova, i na toj funkciji je bio do prošle godine, ali džamija nije izgrađena. Islamska zajednica u gradu tvrdi da je trebalo puno vremena da se izabere pobjednički dizajn i da se osigura da će se uklopiti u ambijent. Vlasti u Prištini su odugovlačile sa odobravanjem džamije, i ove godine su konačno dale zeleno svjetlo.
Protivljenje izgradnji novih džamija širom Evrope je, navodi „Gardijan”, ukorijenjeno u strahu od islama, ali, kako je ovdje stanovništvo većinski muslimansko, otpor novoj džamiji i Prištini se ne uklapa u taj trend.
Kamen temeljac položen prije šest godina
Neki žitelji negoduju zbog onoga što vide kao simbol dominirajućeg uticaja Turske, dok drugi zaziru od povratka vjere u sekularni, postsocijalistički javni prostor.
Pojedini kosovski muslimani su ogorčeni, i protestovali su zbog nedostatka prostora gdje bi mogli ići na molitvu. Oni smatraju da se radi o dvostrukim aršinima, s obzirom na to da je velika katolička katedrala izgrađena bez problema 2007, iako hrišćani čine samo tri odsto stanovništva Kosova.
„Gardijan” piše da Priština nije jedini grad na Kosovu u kojem je Turska finansirala izgradnju džamija. U Mitrovici, podsjeća se, sukobi 2000-ih su doveli do podjele grada na južni (albanski i muslimanski) i sjeverni (srpski i pravoslavni) dio. Manji sjeverni dio ima srpski identitet, sa novom pravoslavnom crkvom i često fotografisanim muralom koji poručuje: „Kosovo je Srbija, Krim je Rusija”.
U većem, južnom dijelu grada, vijore se albanske zastave i izgrađeni su spomenici borcima Oslobodilačke vojske Kosova, kao i najveća džamija na Kosovu, koja je otvorena 2014. i nazvana po istanbulskoj opštini Bajrampaša, koja je finansirala izgradnju. Britanski list njenu unutrašnjost opisuje kao „razmetljivo otomansku” i dodaje da u gradu ranije nije postojala takva džamija. Između 100 i 200 ih je uništeno na Kosovu tokom rata u mnoge su bile jednostavnog dizajna. Za muslimane, mitrovačka džamija je simbol iskupljenja, ako ne i pomirenja, dodaje britanski list.
U Prištini postoji osjećaj da je Turska iskoristila nezainteresovanost Zapada da bi proširila uticaj na oblast koju Ankara tretira kao dio svog dvorišta, navodi „Gardijan”.
„Spoljni akteri ovdje imaju interes da sukob na Kosovu učine vjerskim a ne političkim”, kaže Džabir Hamiti, profesor islamskih studija sa Univerziteta u Prištini.
„Na primjer, Milošević je igrao na kartu evropske islamofobije i straha od ekstremizma kako bi oduzeo legitimitet našoj borbi za nezavisnost.”
Hamiti kaže i da se ljudi pitaju zašto zapadni investitori ne dolaze ovamo. „Da li je to zato što smo muslimani? Osjećaj je da jedina otvorena vrata za nas vode u Tursku, a neki ne žele da prođu kroz njih,” zaključuje on.
Izabrana samo kopija otomanske građevine
Među najglasnijim protivnicima projekta su lokalne arhitekte. Iako je na javnom tenderu naglašena potreba za originalnom građevinom, odabrani dizajn je klasičan osmanski. Projekat nadgleda turska Direkcija za vjerske poslove Dijanet, koja je posljednjih godina izgradila na desetine džamija širom islamskog svijeta, što neki vide kao ključni instrument Turske za širenje uticaja.
U Dijanetu kažu da će džamija u Prištini biti izgrađena po uzoru na čuvenu Selimija džamiju iz 16. vijeka u Edirnu, na sjeverozapadu Turske. Ukratko, dodaje „Gardijan”, nova prištinska džamija će ličiti na stotine drugih izgrađenih širom Balkana pod turskom vlašću, samo će biti puno veća.
„Više od 30 projekata je podneseno samo nekoliko mjeseci nakon što je 2012. godine raspisan konkurs. Čak je i Zaha Hadid predložila dizajn”, kaže arhitekta Arber Sadiki. „Prije nego što je konkurs završen, počeli su da se pojavljuju intervjui u štampi u kojima je muftija opisao kako će izgledati nova džamija,” dodao je. Sadiki kaže da je izabrana kopija otomanske džamije i da je odluka više politička nego arhitektonska.
„Znam nevjerovatne arhitekte koji rade na savremenim džamijama u Turskoj. Zašto ne može i Priština da dobije nešto slično?”
Protivi se izgradnja džamije u Prištini
U Prištini je mali broj građana protestovao protiv izgradnje velike džamije u Prištini. Iako su neki demonstranti rekli da nisu protiv izgradnje džamije već protiv modela koji je izabran, neki drugi demonstranti bili su protiv gradnje na tom mestu. Istovremeno, protesti su održali i neki građani koji su protestirali protiv građana koji su se protivili izgradnji velike džamije u glavnom gradu.
Fatime Ahmeti, stanovnica četvrti „Dardania“, rekla je da se protivi izgradnji džamije, istovremeno naglašavajući da im kao naselje trebaju vrtići i kulturni život. Ona je rekla da će se žaliti i Opštini Priština na izgradnju ove džamije. Ahmeti: “Dardaniji” je potreban kulturni život „Dardaniji je potreban kulturni život, naša deca se nemaju gde igrati, nemamo parkinge. Idite na„ Dardani “, ja sam u„ Dardaniju “42 godine, skoro sam najstariji stanovnik„ Dardanije “ ‘, nemamo bioskope, puni su meštana, uzurpirali su zelenilo kao što žele i sa džamijom da nas uzurpiraju. “Ja sam protiv, danas kažem da ću ići u lokalnu zajednicu, okupit ću stanovništvo” Dardanije “, džamija se neće graditi”, rekla je.
Drugi građanin je rekao da će stanovnici četvrti „Ulpiana“ i „Dardania“ imati problema zbog buke iz džamije. Građanin: Izgradnja džamije uzrokovaće glavobolje „Izgradnja ove džamije sa četiri minarete izazvaće velike glavobolje ovom naselju ‘Ulpiana’ i ‘Dardania’, jer su navikli da puštaju veliki glas. Stanovnici ovde u 04:00 ujutro če se probuditi, i deca u kolevki biće uplašena”, rekao je.
Ali protiv ovih građana koji su protestirali izašli su i neki drugi građani koji su opoziciju muslimanskim vernicima nazvali besmislenim predmetom. Građanin Blerim Ejupi, rekao je da na Kosovu živi preko 95 odsto muslimanskog stanovništva i da je osnovno pravo vernika da imaju svoju džamiju. Ejupi: Osnovno je pravo imati džamiju “Obaveštavamo tog komandanta da je preko 40 imama narodni heroja koji su dali živote za slobodu Kosova, zatvorili svoje džamije, otišli na front i dali svoje živote. Znamo da su Srbi uništili preko 200 džamija na Kosovu, besmisleno je ako izađe komandant OVK i tvrdi da je protiv izgradnje džamije.
On se stvarno pridružuje onima koji su bili ranije, Škijeve (Srbima), da je protiv vrednosti naroda. Kao narod Kosova, znamo da smo muslimani preko 95 odsto, osnovno je pravo svakoga da imaju svoje objekate,svoje hramove, svoje džamije i druge religije, a to je zaštićeno i Ustavom Kosova. Besmisleno je da posle 20 godina čovek izađe i nazove protest takvim motom, veoma je besmisleno.
Kao građanin, kažem još jednom da mi nije bilo lako ponovo obučem grb (OVK) i izaći ovde da mu se suprotstavim, jer je govorio u njegovo ime, on treba da zna da smo se borili da bi se zaštitile vrednosti ovog naroda, jedna od kolosalnih vrednosti ovog naroda je religija ovog naroda”, rekao je.
Građanin Sadat Islami rekao je da je neprihvatljivo suprotstavljati se izgradnji džamije muslimanskoj zajednici. Islam: Ne igrajte se sa osjećajima muslimana “Ovo je pozdrav vladi i svima ostalima da se ne poigravaju sa osjećajima muslimana, ako su dobili sredstva mi to dobro znamo. Ako ovo govori o teroru ili nečem drugom, verujem da je teror ovo, da na svetu ne postoji teror veći od kršenja prava na veru.
(…] Katedrala je sagrađena, škola je srušena, to je političko pitanje, šta je ovde potrebno. Sagrađena je Ambasada Amerike, postala je onakva kakva su želeli da bude, zašto je nisu uradili kao Albanske tvrđave, pošto se pozivaju na albanstvo, ako neko želi da bude pozvan u nacionalnost, ne vidim Albance, jer su Albanci sa brkovima ili plisovima i ženama sa “zavjakom” i dimijama, da vaše je pravo da krenete naprijed.
Mi tražimo naše pravo, ova džamija će se izgraditi jer se več nekoliko puta zaustavlja, nesreća je od onoga ko se zove vođa i što sam i protiv njega, to je Naim Terrnava, da on brani slučaj naše zemlje i prava vernika mi ne bismo patili ovako. “Krši se pravo na maramu,na džamiju”, rekao je. Rekao je da će, ako se zaustavi gradnja džamije, lično moći žrtvovati sebe, kao što je rekao za Boga i za svoju kući. Islam: Da se žrtvujem za Boga i za njegovu kuču “Ako postoji nešto protiv arhitekture džamije, muslimani ove zemlje, kojima se ja vjerovatno prekasno pridružio, koji su zatražili mjesto gdje ih ne zahvata sunce, kiša i snijeg, jer se većina vjernika moli na zemlji, a i put se blokira.
Ne želimo pejzaže, možemo se moliti i na zemlji, samo da nas kiša ne zahvati i sneg ne uhvati … Pitanje je ko će ga zaustaviti, i ko će ga zaustaviti. Postavljam pitanje da li je država dala dozvolu za izgradnju, nije li na vidjelo da interno štite zakon i demokratiju i kažu da smo mi dali dozvolu, dok ste ovde vi njihovi plaćenici koji sa propagandom kažete da je zaustavljamo, da on nema hrabrosti da daje dozvolu jer ču ja da ga zaustavim.
Nismo za nasilje ili terorizam, ali dobro je poznato da ako se džamija ometa, neće biti tako mirno, ovo nije pretnja ili bilo šta, ali u stanju smo,ja govorim za sebe … Ako uđu silom, imam ja mere da preduzmem, toliko mogu ja. “Žrtvovati se za Boga, za njegovu kuću”, rekao je. Građanin Kenan Nuhiu takođe je rekao da samo vjernici imaju pravo da daju svoje mišljenje o izgradnji džamije. Nuhiu: Džamiju gradimo onako kako želimo “Mi gradimo džamije kako želimo i u bilo kojem stilu koji želimo, niste vi ni bilo ko. Idite u Manastir Visoki Dečani, recimo 40 hektara, nemojte ih uzimati od stanovništva, tu protestujte.
Ne možete nas naučiti. Za 40 hektara u Dečani niko ne protestira. 95 odsto vernika ustaje i protivi se, na univerzitetskom kampusu je Miloševićeva crkva, niko ne protestira, između fakulteta je katolička katedrala. Nismo protiv katedrale, svako ima svoje pravo, najstarija škola u Prištini je srušena, niste protestirali, gde se sada ovaj podigao da nas nauči kako treba da izgleda (džamija). Protiv Srba mi šutimo, ne možete se suprotstaviti stilu, mi nismo. Da li ste izvadili svoj novac iz džepa? “Za džamiju, samo vernici imaju pravo da daju svoje mišljenje, oni koji ne pognu glavu u seđde nemaju pravo”, rekao je.
Opština Priština izdala Islamskoj zajednici Kosova građevinsku dozvolu za izgradnju Centralne džamije
Iako su radovi na izgradnji džamije počeli pre jedanaest godine, izdavanje dozvole je kasnilo zbog primedbi opštine u odnosu na projekat, koji navodno nije ispunjavao kriterijume urbanističkog plana naselja Dardanija.
Izdavanje dozvole je kasnilo zbog primedbi opštine u odnosu na projekat, koji navodno nije ispunjavao kriterijume urbanističkog plana tog naselja. Islamska zajednica Kosova je to negirala i smatrala neprihvatljiv, jer se kada je data parcela znalo se da li je izgradnja džamije u skladu sa urbanističkim planom ili ne.
Izradu građevinske dokumentacije za glavni projekat Centralne džamije uradila je projektantska kuća “Kavisyapi” iz Turske, sa konsultantom projektantskom kompanijom InTECH iz Prištine. Ukoliko radovi budu tekli po planu, Islamska zajednica Kosova najavila je da će ova džamija biti spremna za vernike 2023. godine
Novu džamiju gradi Islamska zajednica Kosova na osnovu odluke odbornika Skupštine opštine Priština iz februara 2012. godine kada je određena lokacija u širem centru grada, u naselju Dardanija. Opština je dodelila parcelu površine 81 ar, u blizini glavnog sedišta Pošte Kosova.
Kamen temeljac za izgradnju Centralne džamije sa četiri minareta, postavili su oktobra 2012. godine tadašnja predsednica Kosova Atifete Jahjaga, premijer Hashim Thaci i kosovski muftija Naim Trnava.
Islamska zajednica Kosova je projekat džamije izabrala na međunarodnom konkursu, a donator izgradnje je Islamska zajednica Turske.
- godina: Počeli radovi na izgradnji centralne džamije u Prištini
Kamen temeljac za izgradnju centralne džamije u naselju Dardanija, u blizini centralne zgrade Pošte Kosova, postavili su u oktobru 2012. godine tadašnja predsednica Kosova Atifete Jahjaga, tadašnji premijer Hashim Thaci i kosovski muftija Trnava.
Dvanaest godina od postavlajnja kamena temeljca danas su počeli radovi na izgradnji centralne džamije u Prištini u prisustvu predsednika Islamske zajednice Kosova (IZK) muftije Naima Trnave i njegovih saradnika, prenosi Anadolu Agency (AA).
Muftija Ternava je u ime Predsedništva IZK-a čestitao građanima Kosova početak izgradnje ove džamije, te se zahvalio svima koji su doprineli da se ona gradi, počevši od Fondacije Diyanet iz Turske, Predsedništva BIK-a, opštine Priština do svih koji su pružili doprinos, saopšteno je iz IZK-a.
“Dragi i poštovani vernici, na Kosovu i u dijaspori, gde god da se nalazite, dozvolite mi da danas sa ovog već sada svetog mesta čestitam početak rada na izgradnji centralne džamije u Prištini. Molim Boga da nam pokloni zdravlje i blagostanje kako bismo u što kraćem roku završili radove na izgradnji ove prištinske lepotice“, naglasio je Ternava.
Vernicima u Prištini godinama je nedostajala velika džamija, pogotovo petkom, kada se na džumi okuplja mnogo više vernika nego ostalim danima u nedelji.
Kamen temeljac za izgradnju centralne džamije u naselju Dardanija, u blizini centralne zgrade Pošte Kosova, postavili su u oktobru 2012. godine tadašnja predsednica Kosova Atifete Jahjaga, tadašnji premijer Hashim Thaci i kosovski muftija Trnava.
Što se tiče kašnjenja sa početkom gradnje muftija Trnava je pre par meseci izjavio da je opština Priština pet godina kasnila sa projektom, jer nije dala ISK urbanističke uslove da bi počelo detaljno sastavljanje projekta džamije, dok je ostatak vremena potrošeno na izradu projekta.
Za izgradnju centralne džamije, Ternava je u intervjuu lokalnim medijima rekao da je prikupljeno 40 miliona eura.
Kako je ranije saopšteno, džamija će biti izgrađena na površini od osam hiljada kvadratnih metara i imaće četiri munare i 50 kubeta. Svaka od četiri munare će imati po tri šerefe.
Nastavak izgradnje Centralne džamije u Prištini: Simbol jedinstva srca
Izgradnja Centralne džamije u Prištini, koju gradi Uprava za vjerska pitanja Republike Turkiye u saradnji sa Islamskom unijom Kosova, se nastavlja.
U džamiji koja je osmišljena da podsjeća na remek djelo Mimara Sinana i džamiju Selimiju, približno deset hiljada ljudi moći će istovremeno klanjati te će biti najveća džamija izgrađena na Kosovu.
Bünyamin Albayrak, savjetnik Ureda za vjerske poslove Ambasade Turkiye u Prištini za AA je kazao kak osu osnovi radovi na džamiji završeni i da se nastavljaju grubi radovi.
Navodeći da će džamija materijalno i moralno doprinijeti Kosovu Albayrak je rekao da će se u okviru džamije nalaziti parking za oko 250 vozila, konferencijska sala, omladinski centar, biblioteka, čitaonica, kursevi Kur’ana i sale za stastanke.
Albayrak je istakao da je cilj da se što izgradnja džamije sa centrom završi što ranije i da je to poklon muslimana u Turkiye “braći vjernicima na Kosovu” te podsjetio da se džamija prostire na 8.100 kvadradtnih metara.
Centralna džamija će, ističe se, po završetku, biti simbol bratstva i jedinstva srca koje se proteže od prošlosti pa sve do budućnosti te će ostati kao trag jedinstva koje traje vijekovima na Balkanu.
Kosovski muftija i Bilal Erdogan na gradilištu Centralne džamije
Predsednik Islamske zajednice Kosova, muftija Naim Ternava zajedno sa Necmeddinom Bilalom Erdoganom, koji boravi u poseti Kosovu, obišao je radove na izgradnji Centralne džamije u Prištini.
Muftija Ternava je poželevši mu dobrodošlicu, upoznao Bilala Erdogana sa napretkom i razvojem radova na izgradnji Centralne džamije, saopšteno je iz Islamske zajednice Kosova.
Muftija mu se zahvalio na poseti i podršci turske države, odnosno fondacije Diyanet izgradnji Centralne džamije u Prištini.
Bilal Erdogna je ranije danas učestvovao na tribini “Istorija nauke u islamu: prof. dr Fuat Sezgin“, koja je održana na kosovskom univerzitetu “Universum International College” u saradnji sa Fondacijom za istraživanje istorije islamske nauke Fuat Sezgin i turskim Univerzitetom Kırıkkale.
Bilalu Erdoganu, članu Upravnog odbora Fondacije za istraživanje istorije islamske nauke Fuat Sezgin, “Universum International College” je dodelio nagradu “Globalno liderstvo“.
Da li će ove godine ili na petnestu godišnjicu od kamena temeljca biti izgrađena velika prištinska džamija ostaje još da vidimo. Do tada nadamo se da će ovakvi problemi ubuduće prevazići zemlje sa muslimanskom većinom.
mojdžemat.com
